Asthma | आजकाल वातावरणात धुके किंवा धुके असण्याची अनेक कारणे असू शकतात. यामध्ये स्टबल जाळणे, वाहनांची हालचाल आणि औद्योगिक उत्सर्जन इ. अशा परिस्थितीत, या धुरामुळे प्रभावित लोकांसाठी ते खूप हानिकारक असू शकते. यामध्ये लहान मुले आणि दमा, सीओपीडी किंवा इतर जुनाट फुफ्फुसाच्या आजारांसारख्या श्वसनाच्या समस्यांनी ग्रस्त लोकांचा समावेश आहे. मुलांची फुफ्फुसे विकसित होत आहेत आणि त्यामुळे वायुजन्य प्रदूषकांच्या हानिकारक प्रभावांना अत्यंत संवेदनशील असतात.

वाहतूक-संबंधित वायू प्रदूषण (TRAP) भारतातील 13% अस्थमा प्रकरणांमध्ये योगदान देते आणि निश्चितपणे ही एक प्रमुख चिंता आहे. ज्या लोकसंख्येमध्ये बायोमास इंधन वापरले जाते. घरातील वायू प्रदूषण देखील एक प्रमुख जोखीम घटक बनतो. प्रदूषणाच्या संपर्कात आल्याने धुक्यामुळे रोगराई वाढू शकते, फुफ्फुसाचे कार्य कमी होऊ शकते आणि दमा वाढल्यास मुलांना रुग्णालयात दाखल करावे लागेल. अशा परिस्थितीत डॉ. इंदू खोसला, फेलो इन पेड पल्मोनोलॉजी (यूके), एमडी (पेड), डीसीएच (बॉम), लहान मुलांमधील दम्याचा सामना करण्यासाठी काही उपाय सांगत आहेत-

हेही वाचा – Healthy Liver Tips in Winters | हिवाळ्यात तुमच्या यकृतावर होऊ शकतो घातक परिणाम, अशाप्रकारे घ्या काळजी

दमा असलेल्या मुलांवर प्रदूषणाचा कसा परिणाम होतो? | Asthma

मुलांमध्ये दम्याचा त्रास होण्याचे प्रमुख कारण हवेचे प्रदूषण आहे. दम्याचा प्रारंभ हा सहसा वायू प्रदूषणाशी संबंधित असतो. यामध्ये विषाणूजन्य संसर्ग, परागकण, सूक्ष्म कण, धूर, धूळ, काजळी, रसायने, वाहनांचे उत्सर्जन यांचा समावेश होतो. यामुळे सुरुवातीला श्वासनलिकेमध्ये चिडचिड, सूज किंवा अस्वस्थता येऊ शकते, ज्यामुळे दम्याचा त्रास असलेल्या मुलांना श्वास घेणे कठीण होते.

प्रदूषित हवेमध्ये अनेकदा परागकण आणि बुरशीसारखे ऍलर्जीक घटक असतात, ज्यामुळे दमा असलेल्या मुलांमध्ये ऍलर्जीची प्रतिक्रिया निर्माण होते. याव्यतिरिक्त, धुक्यातील भू-स्तरीय ओझोन, जे सामान्यतः प्रदूषित शहरी भागात आढळतात, श्वास घेण्यास त्रास देतात, ज्यामुळे दम्याची लक्षणे वाढू शकतात. या लक्षणांमध्ये पुढील गोष्टींचा समावेश आहे:

श्वास लागणे, ज्यामध्ये श्वासोच्छवास जलद होतो आणि हवा पूर्णपणे शोषली जात नाही
सततचा खोकला किंवा खोकला ज्यावर उपचार करणे कठीण आहे
खोकला जो रात्री अनेकदा खराब होतो
घरघर, श्वास सोडताना तीक्ष्ण शिट्टीचा आवाज
छातीत घट्टपणा, विशेषत: मोठ्या मुलांमध्ये, छातीवर दाब आल्यासारखे वाटते
दम्याचा झटका येऊ शकतो, ज्यासाठी त्वरित उपचार आवश्यक आहेत

लवकर ओळख आणि निदान

देशातील वायू प्रदूषणाच्या वाढत्या पातळीच्या दरम्यान, पालकांनी या कारणांबद्दल आणि सुरुवातीबद्दल सतर्क राहणे आणि विशेष खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. हे सुनिश्चित करते की त्यांची मुले कोणत्याही उद्रेकाच्या भीतीशिवाय प्रत्येक हंगामाचा आनंद घेऊ शकतात. या जागरूकता व्यतिरिक्त, या कालावधीत अनेक आवश्यक धोरणे लागू होतात, जसे की:

लवकर ओळख आणि निदान

दम्याचे निदान करण्यासाठी, पालकांनी आपल्या मुलावर लक्ष ठेवले पाहिजे आणि लक्षणे, तीव्रता, वारंवारता आणि महत्त्वाचे घटक विचारात घेतले पाहिजेत. दमा कोणाला होतो यासाठी कौटुंबिक इतिहास हा अत्यंत महत्त्वाचा घटक आहे. दमा हा आयुष्यभराचा असला तरी, लवकर आढळल्यास, योग्य उपचारांनी त्याचे प्रभावीपणे व्यवस्थापन केले जाऊ शकते. लहान मुलांमध्ये श्वासोच्छवासाचा त्रास, बोलण्यात अडचण, निळे ओठ अशी लक्षणे दिसल्यास त्वरित डॉक्टरांशी संपर्क साधा.

दम्याचे निदान

हा रोग शोधण्यासाठी, सहा वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांमध्ये पीक एक्स्पायरेटरी फ्लो (पीईएफ) किंवा स्पायरोमेट्री यासारख्या चाचण्या केल्या जातात. आवेग ऑसिलोमेट्री सारखी नवीन तंत्रे तीन वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या मुलांसाठी वापरली जाऊ शकतात तर FeNO चाचणीचा वापर जळजळ (सामान्यत: शाळेत जाणार्‍या मुलांमध्ये) आणि संभाव्य ट्रिगर्स शोधण्यासाठी केला जातो. त्वचेच्या टोचणे किंवा रक्त चाचणीद्वारे ऍलर्जी चाचणीचा वापर केला जाऊ शकतो. ओळखणे