हॅलो आरोग्य ऑनलाईन : प्राचीन काळापासून आहारात तुपाचा वापर होत आहे. तसे दाखले आपणास धार्मिक किंवा प्राचीन ग्रंथात मिळतात. स्वयंपाकासोबत अनेक धार्मिक विधींमध्येदेखील तुपाचा वापर केला जातो. या शिवाय घरात मंगल प्रसंगी देवाजवळ तुपाचा दिवा लावण्यात येतो. तुपात मधूर, शक्तीशाली, पित्तशामक, मेद आणि शुक्रधातूंचे पोषण करणारे घटक असतात. शिवाय त्यात व्हिटॅमिन् ए आणि डी, कॅल्शियम, फॉस्फरस मिनरल्स, पोटॅशियम, अँटी ऑक्सिडंट आणि अँटी व्हायरल घटकदेखील असतात. दोन प्रकारचं तूप तुम्ही आहारात वापरू शकता. गाईच्या दुधापासून आणि म्हशीच्या दुधापासून असे दोन प्रकारचे तूप तयार केले जाते. या दोन्ही प्रकारच्या तुपाच्या सेवनाने शरीर बळकट आणि निरोगी होण्यास मदत होते. “खाईन तर तुपाशी नाहीतर उपाशी” ही म्हण आपण ऐकलीच असेल. तुपाला भारतीय खाद्यसंस्कृतीत अगदी मानाचं स्थान आहे. अनेक खाद्यपदार्थांना तुपामुळे एक विशिष्ट स्वाद आणि सुगंध येतो. गरमागरम पुरणपोळी, मोदक, मुग डाळ खिचडी, शिरा असे अनेक पदार्थ तुपाशिवाय पूर्णच होऊ शकत नाहीत. सण-समारंभ, लग्नविधी अशा अनेक कार्यक्रमातील जेवणाच्या पंगतीत पाहुणचार करताना आग्रहाने तुप वाढलं जातं. तूप आरोग्य आणि त्वचेसाठीदेखील फायदेशीर ठरतं. यासाठी यासाठीच जाणून घ्या तूप खाण्याचे फायदे.

मात्र आजकाल तुपाबाबत अनेक गैरसमज निर्माण झाले आहेत किंवा केले जात आहेत. रिफाईंड ऑइल च्या विक्रीसाठी तुपाला बदनाम करण्याचा तो एक फंडा आहे. तुपामुळे वजन वाढतं या समजापोटी अनेक जण आहारातून तुप वर्ज्य करतात. मात्र आयुर्वेद शास्त्रानुसार तुप शरीराच्या आरोग्यासाठी फार महत्त्वाचे असते. म्हणूनच आयुर्वेदात तुपाला सात्विक अन्नाचा दर्जा देण्यात आला आहे. अनेक विकारांमध्ये तुपात औषधे टाकून त्याचे चाटण रुग्णाला दिले जाते. शरीरस्वास्थ निरोगी राहण्यासाठी रिकाम्यापोटी तुपाचे सेवन केल्यामुळे अथवा नाकात शुद्ध तूप टाकल्याने अनेक आजारपणे दूर ठेवता येतात.

तुपाच्या नियमित वापराचे आरोग्यदायी फायदे (Benefits Of Ghee In Marathi)

तुपाचा तुमच्या मेंदूच्या आरोग्यावरदेखील चांगला फायदा होतो. ज्यामुळे तुमची स्मरणशक्ती आणि एकाग्रता वाढते. रिकाम्या पोटी तुपाचे सेवन केल्यास मेंदूच्या नसांना योग्य पोषण मिळते.
दूध आणि तूपाचं मिश्रण मेटॅबॉलिझम चांगलं करतं आणि आपल्या शरीरातील ऊर्जा आणि शक्ती वाढवतं. शरीरातील वाईट पदार्थ बाहेर काढून शरीराला डिटॉक्स करण्याचं कामही दूध आणि तूप करतं.
तुपाचे काही थेंब नाकात टाकल्याने ऍलर्जी कमी होण्यास मदत होते.
नियमित आहारात तुपाचा समावेश केल्यास अथवा झोपताना दुधात एक चमचा तूप टाकून प्यायल्यास सौचाला साफ होते. ज्यामुळे मुळव्याधीचा त्रास कमी होतो.
तुप गरोदर महिलांसोबत त्यांच्या पोटातील बाळांच्या हाडाचा विकास करण्यातही मदत करतं. बाळाचा मेंदू मजबूत करण्यासाठीही या तुपाची मदत होते. बाळाच्या वाढीसाठी दररोज 300 कॅलरीची जास्त गरज असते. तुपात कॅलरी असल्यास ते बाळाच्या वाढीस मदत करतात.
तुप आणि खडीसाखर एकत्र खाल्याने दारु, भांग, गांजाची नशा कमी होण्यास मदत होते.
तुपामुळे शरीराला नैसर्गिक वंगण मिळते. शिवाय तुपात ओमॅगा 3 फॅटी असतात ज्यामुळे सांध्याचे कार्य सुधारते आणि सांधेदुखीचा त्रास कमी होतो.
शरीरस्वास्थ निरोगी राहण्यासाठी रिकाम्यापोटी तुपाचे सेवन केल्यामुळे अनेक आजारपण दूर होतात.
हाता-पायाची जळजळ होत असल्यास गायीच्या तुपाने, पायाच्या तळव्यांना मालिश केल्यास जळजळ कमी होण्यास मदत होते.
तुपात तयार केलेले विविध प्रकार लाडू, हलवा, शिरा असे पदार्थ खाण्याची पद्धत आहे. कारण तुपातून तुमच्या शरीराला उष्णता मिळू शकते. शरीराचे तापमान नियंत्रित करण्यासाठी तुप फायदेशीर ठरू शकते.
तुपाचे काही थेंब नाकात टाकल्याने केस गळणं कमी होऊ शकतं. त्याशिवाय नवीन केसही येण्यास मदत होते.

तुपाचे त्वचेवर होणारे फायदे (Benefits Of Ghee For Skin In Marathi)

तुपाचे आरोग्याप्रमाणे त्वचेवरही खूप चांगले फायदे होतात. त्वचेची निगा राखण्यासाठी हे फायदेदेखील तुम्हाला माहीत असायलाच हवे. यासाठी जाणून घ्या तूप खाण्याचे फायदे

तुपामुळे तुमच्या त्वचेचे योग्य पोषण होते. नितळ आणि चमकदार त्वचेसाठी तूप घेण्यासोबतच त्वचेवर तुपाने मालिश देखील जरूर करा. कारण तुपामुळे तुमच्या त्वचेतील ओलावा कायम राहतो आणि त्वचा कोरडी पडत नाही.
जखम, व्रण, पायांच्या टाचा फुटणे, अंगाला खाज येणे अशा त्वचेच्या समस्यांवर आपण शुद्ध तूपाचा मलमासारखा वापर करू शकतो.
जुने तूप पूर्वीच्या काळी युद्धात झाल्यामुळे होणाऱ्या जखमा बऱ्या करण्यासाठी वापरला जात असे. त्यामुळे तूप जितकं जुनं तितकं ते त्वचेसाठी उत्तम ठरतं.
त्वचेप्रमाणेच तुम्ही केसांनाही तूप लावू शकता कारण केसगळती रोखण्यासाठी तुपाचा उत्तम शकतो.

नाकात तूप टाकून करा आजारपणांवर करा मात

नाकात तूप टाकणे हा निरोगी राहण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. यासाठी जाणून घ्यान नाकात तूप टाकल्यामुळे नेमकं काय होतं.

केसांच्या समस्या दूर करण्यासाठी आणि केस वाढण्यासाठी दररोज नाकात शुद्ध तेलाचे दोन थेंब टाका.
त्वचेवर ऍलर्जी उठत असेल तर नाकात तूप टाकल्यामुळे ती कमी होऊ शकते.
मायग्रेनच्या त्रासातून मुक्त व्हायचं असेल दररोज नाकात दोन थेंब शुद्ध तूप टाकण्याची सवय लावा.
डोकेदुखी थांबविण्यासाठी नाकात तूप टाकल्यामुळे अथवा डोक्यावर तुपाचा मसाज केल्यामुळे तुम्हाला आराम मिळू शकतो.
नाकातून रक्त येत असल्यास नाकात तूप टाकल्यामुळे आराम मिळतो.
नाकाचे हाड वाढल्यास नाकात तूप सोडल्यामुळे बरे वाटते.
सर्दी झाल्यास नाकात तूप टाकल्यामुळे चोंदलेले नाक मोकळे होते

तूप बनविण्याची घरगुती पद्धत

जर तुम्हाला बाजारातील विकतचे तूप नको असेल तर या सोप्या पद्धतीने तुम्ही घरीच तूप बनवू शकता.

नियमित दुधावरची मलई (साय)फ्रीजमध्ये साठवून ठेवा. त्याचे दही घालून विरजण लावा. मलई हवाबंद डब्यात आणि फ्रीजमध्ये ठेवल्यामुळे लवकर खराब होत नाही. पुरेशी मलई साठल्यावर ती भांड्यात काढा आणि घुसळून त्यापासून लोणी तयार करा. लोणी काढण्यासाठी विशिष्ठ वेगात ताक घुसळण्याची गरज असते. आजाकाल मिक्सर अथवा फूडप्रोसेसरमध्ये लोणी काढले जाते. लोणी लवकर जमा होण्यासाठी तुम्ही त्यात बर्फ अथवा थंड पाणी वापरू शकता. लोण्याचे भांडे गॅसवर ठेवून मंद आचेवर लोणी कढू द्या. हळू हळू लोण्याचे तुपात रूपांतर होऊ लागेल. लोण्याचा रंग बदले पर्यंत ते कढू द्या. लोणी कढवताना त्यात तुम्ही विड्याचे पान टाका. कढलेले तूप थंड झाल्यावर ते गाळून हवाबंद बरणीत भरून ठेवा. बाजारात आजकाल भेसळयुक्त तूप मिळतं यासाठी तुम्ही घरीच तूप तयार करण्यास प्राधान्य द्यायला हवे.

थोडक्यात पण महत्वाचे गुणधर्म

घरी केलेले साजूक तूप लवकर खराब होत नाही. घरी केलेले आणि चांगले कढवले असल्यास तुम्ही तूप अनेक महिने टिकवून ठेवू शकता.
जरी तुम्हाला कोलेस्ट्रॉल आणि रक्तदाबाचा त्रास असला तरी तुम्ही प्रमाणात तुपाचा आहार घेऊ शकता. कारण तुपामुळे तुमचे मेटाबॉलिझम वाढते आणि कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात राहते. मात्र यासाठी तुम्हाला घरातील शुद्ध तूप आहारातून घ्यावे लागेल. बाजारात मिळणाऱ्या बटरचा वापर करणं चुकीचं ठरेल.
प्रत्येक व्यक्तीने दररोज कमीतकमी तीन ते चार चमचे तूप खाणे आरोग्यासाठी हितकारक आहे. याप्रमाणानुसार तूप तुम्ही खाता का याची तपासणी करा. तुम्ही जर स्वयंपाकासाठी प्रमाणात तूप वापरत असाल तर खाद्यपदार्थांवर वरून तूप खाण्याची विशेष गरज नाही. मात्र रोज सकाळी औषधासाठी ते रिकाम्या पोटी तूप घेण्यास काहीच हरकत नाही.
बाजारात आजाकाल घरी केलेलं शूद्ध तूपदेखील विकत मिळतं. जर तुम्हाला घरी तूप तयार करणं शक्य नसेल तर बाजारातून शुद्ध तूप विकत घ्या. मात्र त्याच्या शुद्धतेविषयी संशय नसावा आणि ते उत्तम दर्जाचे असावे. याशिवाय डालडा अथवा बटर आहारासाठी नक्कीच चांगलं नाही.
आहारासाठी म्हशीचं तूप की गाईचं तूप या दोन्ही प्रकारचं तूप आरोग्यासाठी योग्यच असतं. मात्र तुम्हाला यापैकी कोणत्या प्रकारचं तूप पचतं ते महत्त्वाचं आहे.

तुप आरोग्यासाठी आणि सौंदर्यासाठी नक्कीच महत्त्वाचं आहे. मात्र कोणताही पदार्थ अती प्रमाणात खाऊ नये. कोणताही पदार्थ अती प्रमाणात सेवन केल्यास निसर्गनियमानुसार त्याचे दुष्परिणाम भोगावेच लागणार. म्हणूनच तुपाचे सेवनदेखील आहारात योग्य प्रमाणात करावे. आयुर्वेदशास्त्रानुसार प्रत्येक व्यक्तीने कमीने कमीत कमी तीन ते चार चमचे तूप दिवसभरात सेवन करावे. या प्रमाणापेक्षा तूपाचे सेवन केल्यास तुमचे आरोग्य बिघडण्याची शक्यता अधिक आहे.