Vegan Diet | तंदुरुस्त राहण्यासाठी लोक विविध प्रकारचे आहार घेतात, त्यापैकी एक शाकाहारी आहार आहे. (Vegan Diet) बरेच लोक याचा संबंध शाकाहारी आहाराशी जोडतात, परंतु त्याची संकल्पना यापेक्षा खूप वेगळी आहे. चला जाणून घेऊया हा कोणत्या प्रकारचा आहार आहे आणि जर तुम्हीही तो अवलंबण्याचा विचार करत असाल तर या लेखातून तुम्हाला त्याचे फायदे आणि तोटे जाणून घेता येतील.

‘शाकाहारी आहार’ म्हणजे काय? | Vegan Diet

हा आहाराचा एक प्रकार आहे ज्यामध्ये प्राणी किंवा त्यांच्याद्वारे बनवलेल्या उत्पादनांचा समावेश नाही. होय, जर तुम्ही आत्तापर्यंत याला शाकाहारी आहाराचा एक प्रकार मानत असाल, तर ते त्यापेक्षा वेगळे कसे आहे ते जाणून घ्या. यामध्ये दूध, लोणी, चीज, मध, अंडी, मांस इत्यादी सर्व दुग्धजन्य पदार्थ खाल्ले जात नाहीत. सोप्या शब्दात समजून घेतल्यास, हा एक वनस्पती आधारित आहार आहे, ज्यामध्ये फक्त वनस्पतींनी बनवलेल्या गोष्टी वापरल्या जातात. तुमच्या माहितीसाठी, शाकाहारी लोक केवळ आहाराचे पालन करत नाहीत तर औषधे, कपडे किंवा शूज देखील वापरत नाहीत ज्यामध्ये प्राणी किंवा त्यांच्याशी संबंधित उत्पादने वापरली जातात.

हेही वाचा – Ovarian Cyst | योनीतून रक्तस्त्राव ‘हे’ डिम्बग्रंथि गळूचे असू शकते लक्षण, जाणून घ्या लक्षणे

शाकाहारी आहारात फळे, भाज्या, धान्ये इ. जर तुम्ही हे फॉलो करत असाल तर तुम्ही प्राण्यांच्या दुधाऐवजी सोयाबीन किंवा बदामाचे दूध घेऊ शकता. त्याचप्रमाणे तुपाला पर्याय म्हणून तुम्ही ऑलिव्ह ऑईल, मोहरी किंवा तिळाचे तेल वापरू शकता.

शाकाहारी आहाराचे फायदे

या आहारात कोलेस्टेरॉल अजिबात नाही. त्यामुळे आजारांचा धोका कमी होतो. याशिवाय, हा आहार हृदयाचे आरोग्य राखण्यासाठी देखील उपयुक्त आहे.
या आहारात अँटी-ऑक्सिडंट्स मुबलक प्रमाणात आढळतात. अशा परिस्थितीत ते शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवण्यास मदत करतात. शाकाहारी आहाराचा अवलंब करून तुम्ही रक्तदाब, मधुमेह इत्यादींवरही नियंत्रण ठेवू शकता.
या प्रकारच्या आहाराचे पालन केल्याने पशु-पक्ष्यांचे जीवन सुरक्षित राहते.
हा आहार पर्यावरण सुधारण्यासाठी देखील चांगला मानला जातो. तुमचा कार्बन फूटप्रिंट कमी करण्यासाठी देखील हे उपयुक्त आहे.
हे तुमच्या कॅलरीजचे प्रमाण कमी करते, प्रथिनांच्या सेवनाला प्रोत्साहन देत, तुमचे वजन कमी करण्यासाठी हा एक चांगला पर्याय ठरू शकतो.

शाकाहारी आहाराचे तोटे

जर तुम्ही तुमच्या आहारातून प्राण्यांपासून मिळवलेल्या सर्व गोष्टी काढून टाकल्या तर शरीराला अनेक पोषक तत्वांची कमतरता भासू शकते.
शरीरात पुरेशी पोषक तत्वे टिकवून ठेवण्यासाठी, एखाद्याला अनेक पर्यायांवर अवलंबून राहावे लागते जे मुख्यतः प्राण्यांकडून मिळतात. असे न केल्याने आतड्याच्या आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.
दुग्धजन्य पदार्थ असो किंवा मांस, बहुतेक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे यामध्ये आढळतात. हे वनस्पती-आधारित आहारांमध्ये चांगल्या प्रमाणात आढळू शकत नाहीत. या प्रकारच्या आहारातही शरीरात कॅल्शियमची कमतरता दिसून येते.
शाकाहारी जेवण देणारी रेस्टॉरंट्स तुम्हाला क्वचितच सापडतील. अशा स्थितीत तुमच्यासाठी हे कठीण होऊ शकते आणि जर तुम्ही कॅलरी खाण्याकडे लक्ष दिले नाही तर तुम्हाला शारीरिक दुर्बलता देखील येऊ शकते.
एका अभ्यासानुसार, 45 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या सुमारे 30 टक्के महिलांनी सलग तीन वर्षे शाकाहारी आहाराचे पालन केले. अशा स्थितीत मासिक पाळी अर्धवट किंवा पूर्णपणे थांबल्याचे दिसून आले. त्यामुळे तज्ज्ञांचा सल्ला घेऊन नियोजन करूनच शाकाहारी आहाराचा अवलंब करणे महत्त्वाचे आहे.